Fotoeskapada.pl

Ratusz Staromiejski

Wśród zachowanych w Polsce obiektów architektury gotyckiej Ratusz Staromiejski w Toruniu należy do najwspanialszych. Zwyczajem średniowiecznych miast, już w roku 1259 na centralnym placu Starego Miasta zaczęto budowę ratusza. Zbudowano wówczas sukiennice, kramy kupieckie, ławy chlebowe i sądowe oraz wagę. Zespół ten powstał na planie prostokąta z dziedzińcem pośrodku.

Ratusz w obecnym kształcie zbudowany został dopiero w latach 1391-1399 na miejscu starych budynków (zachowano przy tym dawny plan i wieżę, którą podwyższono w 1385 roku). Mieściły się w nim: w piwnicach winiarnie i składy towarów, na parterze hale targowe i sąd, na piętrze izby rady i wielka sala recepcyjna. Ratusz był siedzibą rady, miejscem doniosłych wydarzeń i uroczystości m.in. obrad sejmów polskich - 1520, 1576, 1626. Tu w roku 1454 Kazimierz Jagiellończyk przyjmował hołd od miasta Torunia i rycerstwa ziemi chełmińskiej. Odtąd staje się rezydencją odwiedzających miasto królów polskich. W 1602 roku podjęto uchwałę podwyższenia całego budynku o jedno piętro. Nie naruszając pierwotnego stylu, architekt Antoni van Obergen kontynuuje myśl kompozycyjną średniowiecznego budowniczego, zachowując ogólny kształt budynku i dawne proporcje, łagodzi zbyt surową bryłę elementami typowymi dla renesansu.

Rok 1703 jest dla ratusza tragiczny. W czasie oblężenia szwedzkiego zostaje całkowicie zniszczony. Pozostają tylko wypalone mury. Po wojnie, która jest przyczyną upadku gospodarczego miasta, brak jest środków finansowych na odbudowę ratusza poza drobnymi remontami i zabezpieczeniami. Decyzje o jego odbudowie podjęto dopiero w 1722 roku a uroczyste przekazanie magistratowi nastąpiło w szesnaście lat później. Odbudowany ratusz w swojej bryle zachował dawny charakter, również układ i funkcje wnętrz uległy zmianom. Nowe pomieszczenia ponownie ozdobili toruńscy rzemieślnicy wykonując kamienne portale o formach późnobarokowych. W XIX wieku po drugim rozbiorze Polski, pruscy komisarze rządowi likwidują samorząd, przystosowując dawne pomieszczenia do użytku administracji miejskiej. W roku 1861 założono muzeum miejskie. Po odzyskaniu niepodległości, w latach międzywojennych, z ratusza usunięto ostatnie sklepy, niektóre pomieszczenia zajęła Konfraternia Artystów założona przez Juliana Fałata i Artura Górskiego, która po wybuchu II wojny światowej była ośrodkiem życia artystycznego Torunia. Wkrótce po wyzwoleniu miasta w 1945 roku budynek ratusza przekazano muzeum miejskiemu, gdzie we wrześniu 1946 roku otwarto pierwsze wystawy. W latach 1957-1964 podjęto wielkie prace remontowe oraz związane z adaptacją ratusza do nowych celów. Objęto przy tym troskliwą konserwacją wnętrza i detale architektoniczne, dokonano cennych odkryć. Prace te przywróciły ratuszowi jego rangę wśród najwspanialszych zabytków architektury.

Benon Frąckowski - przewodnik po Toruniu